شمش بیسموت

در این مطلب به معرفی این ماده فلزی پرداخته و می‌خوانیم:

• بیسموت و شباهت‌های فراوان با سرب!
• ویژگی‌های کاربردی شمش بیسموت در صنعت را بهتر بشناسیم
• از کاربردهای متنوع بیسموت در صنایع گوناگون چه می‌دانیم؟

بیسموت، فلزی کمتر شناخته شده در صنعت!

دنیای صنعت، دنیای بزرگی است. از کاربرد و خواص مواد تا فواید و درآمدزایی هر یک از آنها، همه این موارد تنها در گوشه‌ای از این دنیای بزرگ و جالب توجه می‌گنجد. علاوه بر این موارد، تشابه و جایگزینی برخی مواد به‌جای یکدیگر و ورود عناصر و مواد جدید به این عرصه هم مطرح است.

برای مثال تا چند سل پیش از این، شمش بیسموت برای بسیاری از صنعتگران ناشناخته بود و از خواص و فواید کاربردی آن اطلاعات چندانی در دست نبود. هرچند وجود آن در میان فلزات مصرفی برای تولیدات مختلف در عمل وجود داشت. اما اغلب به‌دلیل نزدیکی خواص و علائم این دو فلز، بیسموت را با سرب یکی می‌دانستند!

اما با تحقیقات سال‌های اخیر ثابت شد که بیسموت، فلزی جداگانه است که مزایای کاربردی متفاوتی نیز دارد. هم چنین برتری‌های کاربردی آن در برخی موارد باعث شد تا از این فلز سنگین استفاده‌های بیشتری صورت گیرد.

بیسموت، از بلور تا شمش!

بیسموت را به شکل خالص و بلور در طبیعت مشاهده می‌کنیم. اما به‌دلیل کاربردهای فراوان آن در صنعت و الکترونیک و نیاز به مقادیر بیشتر آن، آن را به‌شکل مصنوعی نیز تهیه می‌کنند.

نمای زیبا و رنگین کمانی بلورهای این فلز سفید رنگ، کاربرد آنها را در زیورآلات بیشتر کرده است. جالب اینکه این فلز سنگین برخلاف انتظار هیچ‌گونه خواص سمی ندارد. موردی که استفاده‌های وسیعی از آن را در تولیدات مختلف و صنایع گوناگون به‌دنبال داشته است.

خلوص بلور تولید شده این ماده در آزمایشگاه بسیار بالا و نزدیک به صد درصد است. این میزان از تبلور، کاربرد عنصر بیسموت را در موارد کاربردی حساس و دقیقی مانند الکترونیک و صنایع هسته‌ای امکان‌پذیر کرده است.

تولید شمش بیسموت مرحله دیگری از کار با این ماده فلزی است که مسیر کاربرد آن را در صنایع گوناگون کوتاه و هموار می‌کند. برای مثال صنایع بزرگ و حتی تولید کنندگان خرده‌پا می‌توانند این شمش را با قیمت معین تهیه و در موارد گوناگون به‌کار گیرند.

شمش هر فلز از جمله بیسموت، از آنجا که با وزن ودرجه خلوص یا عیار مشخص تولید می‌شود، به‌راحتی قابل قیمت‌گذاری بوده و آسان و راحت هم خرید و فروش می‌شود.

در سال‌های اخیر قیمت این فلز و شمش بیسموت هم مانند سایر فلزات کاربردی و صنعتی، نوسان داشته و بارها بالا و پایین رفته است. اما با وجود شمش‌بندی آن، همواره مقیاس مشخصی برای قیمت گذاری و معامله آن وجود دارد. عاملی که استفاده وسیع و همه‌جانبه از آن را امکان‌پذیر نموده است.

شمش بیسموت و مشخصات ظاهری این فلز

برای کسانی که دستی در صنعت و تولید دارند، خواص ظاهری، فیزیکی و شیمیایی مواد به‌دلایل گوناگون اهمیت زیادی دارد. از جمله این خواص باعث استفاده یا منع کاربرد این مواد در موارد و صنایع گوناگون می‌گردد.

مثلا فلزاتی که دارای خواص چکش‌خواری و انعطاف‌پذیری هستند، در صنایع مختلف از جمله ساختمان سازی و تولید قطعات ارزشمند هستند. هم‌چنین مواردی که دارای دمای ذوب مناسب و مقاومت بالا در برابر زنگ‌دگی باشند بهتر و بیشتر در ساخت لوازم الکترونیکی به‌کار می‌روند. به این ترتیب، شناخت این مزایا کمک بزرگی به افرادی محسوب می‌شود که مایلند مناسب‌ترین گزینه‌ها را برای تولید انتخاب نمایند.

با پیشرفت علوم، روز به ‌روز شناخت بهتری نسبت به این مواد و فلزات به‌دست می‌آید. بیسموت نیز از همین دسته فلزات کاربردی و پرمصرف در صنعت است که در چند دهه اخیر دامنه شناخت و کاربرد آن به‌مراتب وسیع‌تر شده است.

در ادامه مطلب به کاربردهای این عنصر فلزی و آلیاژهای ان در صنایع گوناگون می‌پردازیم.

شمش بیسموت و ۱۰ کاربرد متنوع!

• بیسموت فلزی با رنگ سفید کدر است که یک ته‌رنگ صورتی مات نیز در درخشش آن دیده مي‌شود. همین زیبایی ظاهری باعث می‌شود تا از این ماده در ساخت زینت‌آلات و لوازم تزئینی گوناگون استفاده‌های وسیعی صورت گیرد.
• این ماده از نظر مقاومت الکتریکی درجه بالایی داشته و در میدان مغناطیسی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. مزیتی که در ساخت آهن‌رباهای دائمی و قوی از این ماده فایده و کاربرد زیادی دارد. هم‌چنین خواص فوق، این فلز را برای استفاده در ترموکوپل مناسب کرده است.
• چکش خوار بودن و شکل‌پذیری شمش بیسموت باعث شده تا از آن در ساخت آهن‌های چکش‌خوار استفاده شود.
• بیسموت در ساخت الیاف اکریلیک به‌عنوان کاتالیزور کاربرد دارد.
• بیسموت به شکل کلرید در لوازم آرایشی موارد استفاده زیادی دارد.
• استفاده از این فلز در لحیم‌کاری مانند سرب متداول است. با این تفاوت که مشکلات سمیت سرب را دارا نیست!
• وزنه‌های ماهیگیری، لعاب ظروف سفالی و ساخت ظروف غذاخوری بدون وجود فاکتورهای سمی نیز از دیگر موارد استفاده بیسموت هستند.
• بیسموت در رآکتورهای اتمی به‌عنوان حامل کاربرد دارد.
• لوله‌کشی هم از صنایعی است که از شمش بیسموت در آن استفاده زیادی می‌شود.
• درجه ذوب پایین شمش بیسموت، آن را برای ساخت لوازم آتش‌یاب و وسایل ایمنی به‌کار رفته در سیستم‌های آتش نشانی جزو بهترین‌ها قرار داده است.